Viltu rafeldsneyti?

Ein af heimskulegustu hugmyndunum (á eftir rafbílum, vindmyllum og endurheimt mýravilpna) í "loftslagsaðgerðum" ESB/EES er að framleiða "rafeldsneyti". Það er í sjálfu sér hægt að búa til eldsneyti með rafmagni þó engum efnaverkfræðingi detti það í hug. En ef hægt er að láta óvitandi almúgann, eða einhver platkvótakerfi, borga "orkuskiptin" eða "kolefnishlutleysið" er alls kyns vitleysa framkvæmanleg.

Þú gætir fengið raf-tréspíra (metanól framleitt úr reyk og vatni) á bílinn þinn. Ef tankurinn tekur 50 lítra af bensíni þarftu nýjan 110 lítra tank undir tréspírann ef þú villt komast jafn langt og á bensíninu. En passaðu að það séu einhverjir aðrir sem borga fyrir áfyllinguna. Og hafðu með þér grímu og eldhemjandi hanska, tréspíri er eitraður og eldfimur.

https://www.frjalstland.is/2021/08/27/hvernig-a-ad-nyta-islenska-raforku/

Geta orkufyrirtæki í ESB keypt virkjanir og nýtingarrétt að orkulindum Íslands?

ESB krefst þess að orkufyrirtækjum í ESB/EES sé veittur aðgangur að íslenskum ám og jarðvarmasvæðum til jafns við íslensk almannafyrirtæki, bæði við byggingu nýrra virkjana og reglulega endurnýjun nýtingarleyfis núverandi virkjana. Ef Ísland hlýðir þessu þýðir það að orkulindir Íslands komast smám saman á forræði stórra erlendra fyrirtækja. Íslensk stjórnvöld hafa ekki treyst sér til að taka af skarið en eru í bréfaskriftum við eftirlitsskrifstofu EES (ESA) um málið.

Úthlutun á nýtingarrétti orkuauðlinda á samkvæmt ESB á að gera i opnu valferli þar sem jafnræðis sé gætt milli fjárfesta í ESB/EES og á grundvelli hlutlægra skilyrða fyrir vali á nýtingarleyfishafa. Tryggja skal að nýtingartími sé ekki lengri en þörf krefur fyrir virkjunaraðila að fá fjárfestingu til baka ásamt hæfilegum arði af fjárfestingunni. Ekki má veita rétthafa forgang til endurnýjunar að þeim tíma liðnum.

Orkufyrirtæki ESB/EES eiga samkvæmt þessu að fá samskonar aðgang að orkuauðlindum landsins, fallvötnum og jarðhitasvæðum, og fyrirtæki í almannaeigu ríkis og sveitarfélaga hafa hingað til fengið, og við fyrirskipaða endurnýjun nýtingarleyfanna fá ESB-fjárfestar tækifæri til að leggja undir sig orkuauðlindir sem nú eru nýttar af fyrirtækjum í almannaeigu.

ESA fyrirskipar stjórnvöldum Íslands að breyta landslögum: „Skrifstofan komst að þeirri niðurstöðu að íslensk löggjöf um veitingu virkjanaleyfa fyrir vatnsafls- og jarðvarmavirkjanir brjóti EES-lög“ (sjá mál ESA no. 69674 og bréf frá maí 2015 og feb. 2012)

Lög um nýtingarrétt orkuauðlinda ætlaði ríkisstjórnin að leggja fram vorið 2020. (Frumvarp til laga um breytingu á ýmsum lögum er varða nýtingu orkuauðlinda á opinberu forræði (nýtingarleyfi) vegna aðvörunar ESA). Frjálst land spurðist fyrir um hvort stefnan væri að veita ESB-fyrirtækjum sama aðgang að auðlindunum og íslenskum almannafyrirtækjum.

Svar forsætisráðuneytisins (2.4.2020) var að „Við skoðun málsins hafa komið upp rökstuddar efasemdir um að þjónustutilskipunin eigi við um raforkuframleiðslu. Íslensk stjórnvöld hafa því ákveðið að fresta fyrirhuguðum lagabreytingum uns betri vissa er fengin fyrir því hvaða þjóðréttarlegu skuldbindingar hvíla á íslenska ríkinu að þessu leyti. Frumvarpið sem vísað er til í þingmálaskrá verður því ekki lagt fram á Alþingi á þessum vetri.“

Frjálst land sendi aðra fyrirspurn 16.3.2021 um hvort fengist hefði einhver vissa fyrir hvort Íslandi sé skylt samkvæmt EES/ESB-valdboðum að heimila ESB/EES-aðilum afnotarétt af orkuauðlindum landsins?

Svar forsætisráðuneytisins kom 14.4.2021: „-komu stjórnvöld efasemdum sínum formlega á framfæri við Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) síðastliðið sumar og vísuðu meðal annars til nýlegs dóms Evrópudómstólsins varðandi túlkun á þjónustutilskipuninni (dómur í máli Eco-Wind frá 28. maí 2020). Ekki hafa enn borist formleg viðbrögð frá Eftirlitsstofnun EFTA “.

(Vald Evrópudómstólsins (ESB-dómstólsins) á ekki að ná til Íslands en það er og hefur verið brotið í tengslum við EES)

Noregur hefur tekið af skarið og hafnað fyrirmælum ESA og heldur orkulindum á innlendu forræði í Noregi. https://www.frjalstland.is/wp-content/uploads/2021/04/190604-Svar-fra-dept-til-esa.pdf

Þann 16.2.2021 lagði Fjármálaráðherra fram: Frumvarp til laga um nýtingu á landi í eigu ríkisins í atvinnuskyni.

Þar segir m.a. í greinagerð:"Þannig liggur fyrir að nýta þarf land undir vindmyllur og mannvirki vegna annarrar orkunýtingar, t.d. stöðvarhús, stíflur, varnargarða o.fl. Lagt er til að frumvarpið gildi ekki um ráðstöfun landsvæðis undir mannvirki sem þessi. Þar sem tekið er fram að nýting landsins verði að vera í nánum tengslum við nýtingu réttindanna verður að skýra undanþáguna þröngt og má ekki ganga lengra við ráðstöfun landsins en nauðsynlegt er til að tryggja nýtingu auðlindarinnar. Þá skal tekið fram að þótt frumvarpið nái ekki til ráðstöfunar á þessum auðlindum er ekkert því til fyrirstöðu að ríkisaðilar beiti ákvæðum frumvarpsins, eða hafi þau í öllu falli til hliðsjónar, við slíkar ráðstafanir sem fara fram á grundvelli annarra laga."

Í umsögn Landsvirkjunar um frumvarpið hvetur  Landsvirkjun til þes að fjárlaganefnd taki af allan vafa í nefndaráliti um að umrædd löggjöf gildi ekki um vatnsréttindi, jarðhitaréttindi, réttindi til nýtingar vindorku eða landréttindi þessu tengt og skuli ekki beitt um slík réttindi.

Af þessu öllu má sjá að sótt er að orkulindum Íslands og almenningur verður að vera á verði því hagsmunir komandi kynslóða eru í húfi. Almenningur verður að þrýsta á stjórnmálamenn að bregðast ekki þó þeir hafi sýnt af sér mikla linkind í samskiptum við ESB og upptöku laga sem grafa undan yfirráðum Íslendinga á sínum orkuauðlindum.

Fór jarðhitinn í hítina?

Besta fyrirtæki okkar Reykvíkinga er nú svo illa komið að það getur ekki útvegað okkur nægt heitavatn. Kalt í húsum, kalt í lauginni og pottunum. Og heitavatnið er orðið dýrara en í smábæjunum. Hvað verður eiginlega af peningunum?

EES-tilskipanirnar fóru illa með Orkuveituna, klufu hana í 3 óhagkvæmari fyrirtæki, fjölguðu silkihúfum og komu af stað kostnaðarsamri sýndarsamkeppni í anda ESB/EES. Einni flísinni átti svo að skipta í tvær í fyrra, silkihúfunum fjölgar í takt við orkupakka ESB og þrælslund okkar stjórnvalda.  Dótturfyrirtækin, sem vaxa eins og gorkúlur í kringum greni, gera okkur að sögn orkuveitunnar "umhverfisvæn" eða "sjálfbær" eða "kolefnishlutlaus" eða eitthvað annað meiningarlaust. Þau stunda gæluverkefni og gúlpa í sig peningana okkar: Eitt heitir "Carbfix" sem er barnaleg, gagnslaus og fokdýr (en skemmtileg) háskólatilraun til að taka koltvísýring úr loftinu.https://frjalstland.blog.is/blog/frjalstland/entry/2250744/

Annað "umhverfisvænt" gæluverkefni er hleðslustöðvar fyrir rafhlöðubíla sem totta til sín almannafé í milljörðum. Innstungunum er holað niður í rigningunni út um hvipp og hvapp og hundar á milli. Þær eru í raun óþarfar og varasamar, menn sem gæta öryggis ferðast ekki á rafhlöðum um landið. https://www.frjalstland.is/2019/10/29/rafbilavaedingin-vanhugsud/

"-Eigendur Hitaveitunnar, íbúar höfuðborgarsvæðisins, eiga rétt á að vera upplýstir um hvers vegna hún hefur hafnað í þessari ótrúlega slæmu stöðu að geta ekki í kuldaköstum fullnægt hitaþörf notenda-" (Árni Gunnarsson vekfræðingur, Fréttabl. 15.12.2020) https://www.frettabladid.is/skodun/kuldaboli-enduruppvakinn/

 

Flugvélaverksmiðja Íslands

Alþingi ætlar að láta þróa flugvélar sem nota umhverfisvæna orku. Bombardier Q400 vélar Air Connect þyrftu 270 tonna rafhlöðu ef þær hefðu sama orkumagn og eldsneytistankar vélanna nú, hámarksþungi vélanna með farmi er 27 tonn!

Með vetni þyrfti líka þunga tanka fyrir ofurþrýsting (500-1000 loftþyngdir)sem tækju lítið af vetni en yllu geigvænlegri alsprengihættu. Græna vetnið er meir en 5 sinnum dýrara en jarðefnaeldsneytið (vetniskolefnin) sem er og verður lang besta, hagkvæmasta og umhverfisvænsta eldsneytið og til í ofgnótt. Þá sem langar að fljúga batterí- eða vetnis-drekum vantar að kynna sér einföldustu eðlislögmál.

Blekkingarherferðin um að koltvísýringur frá m.a fluvélum spilli loftslagi er farin að taka á sig skrípamyndir á Alþingi sem virðist falla fyrir hverri glópskunni af annarri frá aðilum sem ætla sér að láta almenning borga fyrir sínar firrur. Þróun flugvéla framtíðarinnar er best komin hjá öflugum flugvélaverksmiðjum og best fyrir Alþingi að setja fé landsmanna, sem þeim er trúað fyrir, í eitthvað sem vit er í.

https://www.mbl.is/frettir/innlent/2020/11/25/nyjar_velar_gjorbylti_innanlandsflugi/

Farganið að verða fluginu ofviða

Eitt af einkennum stjórnarhátta ESB er að ýmsar stofnanir hafa vald til að stöðva lögmæta og eðlilega stafsemi. Í lýðræðis- og réttarríki eins og Íslandi á þetta vald með réttu að vera hjá lögreglu, sýslumönnum og dómurum eða ráðherrum. Stjórnarhættir ESB hafa smitast til Íslands í vaxandi mæli með EES. ISAVIA stöðvaði nýlega rekstur flugvélar hjá flugfélaginu Ernir.

"-ISAVIA-menn hljóta að geta fundið sér eitthvað annað þarfara og árnagursríkara að gera, svo sem að hlúa að grasrótinni í fluginu og reyna að lágmarka ýtrustu kröfur sem berast frá ESB og EES, þannig að reglugerðafarganið verði einkafluginu og sviffluginu ekki ofviða-" Regluverk EES að verða innanlandsfluginu ofviða (Sveinn Björnsson í Mbl 23.1.2019)

Lausn ESB á mengun er reglugerðarstafli.

Í dag greiðir íslenskur stóriðnaður og íslensk flugfélög háar upphæðir í viðskiptakerfi ESB með losunarheimildir, Skuldbindingar þ.e. greiða einhverjum aðilum í Evrópu fyrir að fá að vera til. Í Aðgerðaáætlun (stjórnvalda) í loftslagsmálum 2018 – 2030 segir m.a:

"Hver eru markmið Íslands samkvæmt Parísarsamningnum og öðrum skuldbindingum sem Ísland hefur tekið á sig, s.s. Evrópureglum? Ísland hefur lýst yfir því markmiði sínu innan ramma Parísarsamningsins að vera með í sameiginlegu markmiði 30 Evrópuríkja – ásamt Noregi og 28 ríkjum Evrópusambandsins – um að ná 40% minnkun losunar til 2030 miðað við 1990. Nákvæm útfærsla þessa markmiðs fyrir Ísland og Noreg liggur ekki fyrir, en hún mun felast í innleiðingu Evrópureglna, þar sem annars vegar er gerð krafa til fyrirtækja (einkum í stóriðju og flugi hvað Ísland varðar) og hins vegar beint til stjórnvalda (hvað varðar losun í samgöngum, landbúnaði, sjávarútvegi, meðferð úrgangs o.fl.) Tölulegt markmið varðandi síðari þáttinn yrði líklega um 30-40% samdráttur í losun til 2030 m.v. 2005 (sjá meðfylgjandi mynd, lóðrétti ásinn sýnir þúsund CO2-eininga)."

Þetta þýðir að eftir 11 ár þegar íslenskum stjórnvöldum hefur mistekist að minnka útblástur bíla og kúa á næstu 10 árum þarf íslenska ríkið að kaupa losunarheimildir af einhverju bröskurum í Mengunarkauphöll Evrópu,-í stað þess að koma sér upp eigin kerfi hér á landi og láta ekki milljarða (og milljarða tugi eftir 10 ár) streyma úr úr landinu. 

Hvernig á að nýta orkuauðlindir Íslands?

Þetta er yfirskrift greinar sem Arionbanki sendi frá sér í júní 2015. Þessi grein minnir á fjárfestingafárið sem gekk yfir landið 2005-2008.Í greininni er dregið upp að virkjunarkostir í nýtingarflokki gefi kost á um 50 % aukningu á orkuframleiðslu og velt upp í hvað sé hægt að nýta hana (sæstrengur stór þáttur)hvaða verð fáist fyrir hana og hvernig megi skipta arðinum. Allt er þetta í þeim anda að við þurfum að framkvæma þetta sem fyrst. Þessar vangaveltur Arionbanka og fleirri slíkra aðilahafa ýtt undir Landsvirkjun og stjórnvöld til framkvæmda. Enn og aftur erum við leiksoppar græðginnar.

-Svo má troða niður vindmyllugörðum um allar sveitir til viðbóta.

Ráðherrar fresta,- til hvers?

Frestun á afgreiðslu 3 orkupakkans er gálgafrestur. Það er búið að draga fram mikla ókosti hans, en alls ekki alla. Innihald hans er um samtengingu orkukerfa í Evrópu, sem snertir okkur alls ekkert. Hvaða gagn er af því að fleiri lögfræðingar teygi lopann fyrir stjórnvöld. Einungis er tvennt í stöðunni:

1. Fá ESB til að fallast á að þessi tilskipun eigi ekki við Íslands, alveg eins og margar tilskipanir um járnbrautir ofl. sem hafa fallið undir fjórfrelsið en ekki verið innleiddar hér á landi.

Það er hins vegar erfitt fyrir utanríkisráðherra að fara til baka með málið eftir að hafa látið undan þrýstingi norðmanna og samþykkt upptöku pakkans 18. maí 2017 í EES nefndinni. En ómöguleiki þess að láta stjórn íslenskra orkuauðlinda undir erlent vald, og hætta á að framtíðarnýting þeirra verði ekki fyrir innlenda atvinnustarfssemi, eru nægar ástæður til að snúa ofan af þessu máli.

2 Hafna þessum orkupakka og taka slaginn eins og norðmenn gerðu gagnvart Pósttilskipuninni, ekki fóru íslenskir ráðherrar til Noregs til að þrýsta á samþykkt, né var um að ræða "allir fyrir einn og einn fyrir alla" um samþykkt í því tilfelli. 

En kannski er það rétt sem Sigurður Líndal og Skúli Magnússon segja í bók sinni " Réttarkerfi Evrópusambandsins og Evrópska efnahagssvæðisins" sem kom út 2011:

...."Af framangreindu sést glöggt að rétturinn til að synja laganýmælum ESB á þeim sviðum sem EES -samningurinn nær til er vissulega fyrir hendi frá formlegu sjónarhorni. Frá pólitísku sjónarhorni er hann þó vart fyrir hendi, a.m.k.svo framarlega sem stjórnvöld EFTA-ríkjanna vilja halda í EES-samninginn. Hins vegar má líta á heimildir EFTA-ríkjanna eins og neyðarhemill sem til greina kæmi að nota við sérstakar aðstæður."

Ef þetta er rétt mat á ríkjandi pólitísku viðhorfi til samningsins og framkvæmd hans heldur áfram með þessum hætti, þ.e. að ESB ráði hvaða lög gildi á Íslandi og Alþingi og stjórnvöld samþykki það þegjandi og hljóðalaust, þarf að hefja baráttu fyrir uppsögn EES-samningsins áður en landið verður innlimað inn í ESB án þess að þjóðin sé spurð.   

Samtenging við "einangruðu löndin"

Ráðherrar halda því fram að 3 orkupakkinn skapi enga hættu meðan við erum ekki tengd orkukerfi Evrópu með sæstreng og að það sé á okkar valdi að heimila slíka tengingu. Með því viðurkenna þeir að innihald tilskipunarinnar fjalli um samtengingu orkukerfa yfir landamæri.  

Kjarni 3ja orkupakkans kemur fram í 4.5. og 6 inngangsliðum TILSKIPUNAR EVRÓPUÞINGSINS OG RÁÐSINS2009/72/EB frá 13. júlí 2009 um sameiginlegar reglur um innri markaðinn fyrir raforku og um niðurfellingu tilskipunar 2003/54/EB ,(Samþykkt í EES nefndinni 18.maí 2017,- í tíð Guðlaugs Þórs ),er grunnurinn að öðrum gerðum sem útfæra regluverkið.

4. Þó eru sem stendur hömlur á raforkusölu á jafnréttisgrundvelli og án mismununar eða óhagræðis í Bandalaginu. Einkum er ekki enn fyrir hendi netaðgangur án mismununar og jafnskilvirkt opinbert eftirlit í hverju aðildarríki fyrir sig.

5) Örugg afhending raforku hefur afgerandi þýðingu fyrir þróun evrópsks samfélags, að koma á fót sjálfbærri loftslagsbreytingastefnu og stuðla að samkeppnishæfni innan innri markaðarins. Í því skyni skal þróa samtengingar yfir landamæri frekar, til þess að tryggja framboð allra orkugjafa á sem samkeppnishæfustu verði til neytenda og iðnaðar innan Bandalagsins.

6) Vel starfhæfur innri raforkumarkaður skal veita framleiðendum viðeigandi hvatningu til fjárfestingar í nýrri orkuframleiðslu, þ.m.t. rafmagni frá endurnýjanlegum orkugjöfum, með sérstaka áherslu á einangruðustu löndin og svæðin á orkumarkaði Bandalagsins. Vel starfhæfur markaður skal einnig tryggja neytendum nægilegar ráðstafanir til að stuðla að skilvirkari orkunotkun, og forsenda þess er örugg orkuafhending.

Í þessu fellst hvati til að þróa samtengingar yfir landamæri og fjárfestinga í endurnýjanlegum orkugjöfum, sérstaklega við "einangruðu löndin". Erfitt er að sjá að Ísland falli ekki undir þessi markmið, ef innleiðingu pakkans verður samþykkt á Alþingi. 

Sæstrengur á verkefnalista stjórnvalda

Ýmis samskipti hafa átt sér stað milli íslenskra og breskra stjórnvalda um lagningu sæstrengs. Eftir heimsókn David Cameron til Íslands í okt 2015 var sett á fót vinnuhópur, "Task Force", sem átti að skila skýrslu innan 6 mánaða, sem var skilað í mai 2016. Niðurstaða vinnuhópsins var að frekari ákvarðanir yrðu að að vera á milli stjórnvalda um útfærslu reglugerða, og sameiginlegra kostnaðargreiningu á sæstrengsverkefninu.

https://assets.publishing.service.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/537124/icelandstatement.pdf

Svo virðist sem að Brexit niðurstaðan hafi truflað framhald viðræðnanna, því í viðtali við The Guardian sumarið 2016, segir Hörður Arnarsson forstjóri Landsvirkjunar þá vanta tryggingu fyrir föstu verð til langs tíma, og hefur áhyggjur yfir því að BREXIT muni trufla ferlið.

Önnur frétt í bresku blaði, The Telegraph,(sjá skrá BB í Telegraph) frá því í sumar segir að íslenski fjármálaráðherrann hafi verið að leita eftir því við bresk stjórnvöld að fá fast verð svo hægt sé að halda áfram með sæstrengsverkefnið. 

Þetta sýnir svart á hvítu að sæstrengur er á verkefnalista íslenskra stjórnvalda, þó þau láti sem svo sé ekki. Það vekur upp margar spurningar um heilindi stjórnvalda og upptöku 3 orkupakka ESB sem fyrst og fremst snýr að samtengingu orkukerfa yfir landamæri.

 Greining ESB á Icelink

Skrár tengdar þessari bloggfærslu:

• BB í Telegraph